Waarom de Nederlandse vlag ondersteboven?

We hebben het allemaal wel regelmatig op het nieuws voorbij zien komen: de Nederlandse vlag op de kop. Of misschien heb je het zelf wel gezien langs de snelweg, in de buurt van een boerenbedrijf of langs een provinciale weg. Wat betekent het eigenlijk dat de vlag op de kop hangt?

Wat betekent de vlag op de kop?

Er ligt tegenwoordig voornamelijk een symbolische waarde ten grondslag als de nationale vlag ondersteboven wordt gehangen. Echter, dit was niet altijd zo. Om dit wat beter te begrijpen, moeten we een stuk terug in de tijd.

Vanaf de 16e eeuw werd het binnen de scheepvaart een gebruik dat de vlag op de kop gehezen werd als een schip in nood verkeerde. De vlag fungeerde hierdoor als een soort noodsignaal, bijvoorbeeld als er een man overboord was of bij een schipbreuk. Een echte noodkreet dus, en het idee van het uiten van een noodkreet zien we tegenwoordig veel terug. Meer recentelijk wordt een vlag op de kop namelijk gezien als een vorm van protest tegen de regering of politiek. Mensen en groeperingen willen dan hun onvrede uiten, en wij weten dat vlaggen altijd opvallen. Dus hangt men steeds vaker de vlag op de kop uit!

Wereldwijd werd het idee van de omgekeerde vlag bekend doordat in 2022 Canada veel truckers boos waren op het coronabeleid van premier Trudeau. Het gevolg was dat overal in het land de vlag met de bekende maple leaf op de kop hing, uit protest.

Waarom de Nederlandse vlag op de kop?

In ons land doen veel boeren dit (het zogenaamde boerenprotest), waardoor je voornamelijk in de regio veel Nederlandse vlaggen ondersteboven ziet hangen. Deze protesten komen voort uit onvrede over thema's als stikstof, overmatig veeteelt en onvoldoende steun vanuit de regering. Maar we hebben de vlag op de kop ook gezien bij protestmarsen die willen dat minderheden breder in de maatschappij erkend worden. Denk bijvoorbeeld aan de LHBTQ+ groeperingen en anti-racisme partijen. 

Waarom eigenlijk specifiek de Nederlandse vlag op de kop? Dat komt weer omdat veel mensen het oneens zijn met het beleid van de Nederlandse overheid. Een mooi voorbeeld zijn de boeren die zich keren tegen het stikstofbeleid. Door de vlag ondersteboven te vertonen, laten ze symbolisch zien dat ze het vertrouwen in Nederland (gedeeltelijk) verloren zijn.  

Geen officiële noodkreet

Ondanks de opmars van de Nederlandse vlag op de kop, of welke vlag dan ook, is het geen officieel symbool van nood of onvrede. Het staat nergens zo beschreven en het wordt door officiële (overheids)instanties ook niet gezien als internationaal noodsignaal. Mede hierdoor blijft de omgekeerde vlag puur een symbolisch gebaar.

Bekende gebruiken van de Nederlandse vlag ondersteboven

Er zijn meerdere historische gebeurtenissen geweest waarbij de Nederlandse vlag ondersteboven gehangen werd. Hier sommen wij een aantal van deze gebeurtenissen op:

• De opstand van de Nederlandse koloniën in de 17e en 18e eeuw, zoals de Opstand van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Nederlandse opstandelingen gebruikten soms omgekeerde Nederlandse vlaggen als symbool van hun verzet tegen de overheersing door Spanje.
• NSB'ers tijdens het nazi-regime in Nederland. Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog gebruikten de NSB'ers de omgekeerde Nederlandse vlag als symbool voor de steun van het nazi-regime. 
• De boerenprotesten van 2022 - 2023 waren kenmerkend vanwege de vele Nederlandse vlaggen die ondersteboven langs de snelwegen stonden. Ook werd de vlag op z'n kop bij protesten en demonstraties gebruikt.

Wil jij ook je steun betuigen?

Hoe je jouw vlag ook gebruikt, wij hebben ze voor je. Voor jouw Nederlandse vlag hebben we vele verschillende formaten. Heb je vragen over een vlag die je leuk vindt, of die wij misschien nog niet voor je hebben? Stel ze gerust aan ons, onze adviseurs helpen je graag! Stuur je vraag naar info@vlaggenclub.nl. 

Korte antwoorden op veelgestelde vragen:

Waarom Nederlandse vlag op de kop?

Een omgekeerde vlag wordt gebruikt om een noodkreet en onvrede aan te duiden, vaak op natonaal niveau.

Is het strafbaar om de Nederlandse vlag ondersteboven te hangen?

Nee, de politie en justitie mogen een vlag op de kop niet verbieden.

Wie gebruikt de Nederlandse vlag ondersteboven?

In noodsituaties kan het ondersteboven hangen van de Nederlandse vlag aangeven dat er dringend hulp nodig is. Bijvoorbeeld, als iemand zich in een noodsituatie bevindt op een boot, kan het ondersteboven hangen van de Nederlandse vlag aangeven dat er hulp nodig is van andere schepen of hulpdiensten. Tegenwoordig wordt er bij grote protesten, zoals de boerenprotesten, ook de vlag van Nederland ondersteboven gebruikt. 

Mag een omgekeerde vlag uitgehangen worden op 4 mei en Bevrijdingsdag?

Alhoewel hier heen strikte regelgeving voor bestaat, wordt het wel als erg onfatsoenlijk bevonden. Omdat we op deze dagen rouwen om oorlogsslachtoffers danwel onze vrijheid vieren.